नितीन लिल्हारे
सालई खुर्द : १८५७ ची प्रथम महिला स्वतंत्र सग्रामी अमर शहीद महारानी वीरांगना अवन्तीबाई लोधी यांचा आज २० मार्च रोजी १६१ वा बलिदान दिवस आहे. तरी भंडारा जिल्ह्यात ठिक ठिकाणी बलिदान दिवस लोधी समाज व गावागावात साजरा करणार आहे.राणी अवंतीबाई लोधी यांनी देशाचे पहिले स्वातंत्र्य सेनानी आणि आदरणीय महिलेचा लढा दिला. सर्व प्रथम ब्रिटीश विरुद्ध तलवार हाती घेतली आणि राणी अवंतीबाई संपूर्ण देशात क्रांतिकारक महिला म्हणून ओळख निर्माण केली. राणी अवंतीबाई लोधी देशातील पहिल्या महिला स्वातंत्र्य संग्राम सेनानी होत्या,एवढेच नव्हे तर स्वातंत्र्य संग्रामात सशस्त्र क्रांतीचा पाया त्यांनीच रोहला होता. आजच्या काळात राणी अवंतीबाई यांची विरकथा फक्त महिलांसाठीच नव्हे तर पुरुषांसाठीही प्रेरणादायी आहे.
आजही, भारताच्या पवित्र भूमी वीर नायकाच्या कथांनी भरलेली आहे. ज्यांनी १८५७ च्या पहिल्या स्वातंत्र्य चळवळीपासून भारताच्या स्वातंत्र्यात महत्त्वपूर्ण योगदान केले आहे, परंतु भारतीय इतिहासकारांनी नेहमी त्यांना दुर्लक्ष केले आहे. स्वातंत्र्य चळवळीशी संबंधित असलेल्या सरकार किंवा सरकारमधील मुख्य सामाजिक संघटनांद्वारे आयोजित केलेले कार्यक्रम केवळ त्या आणि केवळ काही मुख्य स्वातंत्र्य लढाऊ लढाऊ लोकांसाठीच आहेत.विरांगना महारानी अवंतीबाई लोधी यांचा जन्म १६ ऑगस्ट १८३१ रोजी मागासवर्गीय लोधी राजपूत समुदायात मनकेडी गावात जिल्हा शिवणी, मध्येप्रदेश येथे झाला. वीरांगना अवंतीबाई लोधीचे शिक्षण-मनखानी गांवात झाले, तिच्या बालपणात, या मुलीने बाहुल्या आणि सवारीने लढायला शिकले होते. या बाल मुलीवर बाण आणि घुमटबाजी पाहून लोक आश्चर्यचकित झाले. वीरांगणा अवंतीबाई केवळ लहानपणापासूनच नायक आणि शूरवीर होते. वीरांगणा अवंतीबाई मोठ्या झाल्यामुळे तिची धाडसी कहाणी परिसरात पसरली.
रानी अवंतीबाईची सेना ब्रिटिश सैन्यांपेक्षा कमकुवत होती, परंतु तरीही बहादुर सैनिकांनी वीरांगण अवंतीबाई लोधी यांच्या नेतृत्वाखालील इंग्रज सैन्याविरूद्ध लढा दिला. ब्रिटीशांनी रानीला आत्मसमर्पण करण्याचा संदेश पाठविला, पण रानीने संदेश पाठविला की लढाईचा मृत्यू झालाच पाहिजे, आणि शेवट पर्यंत इंग्रजा सोबत लढता लढता राणी अवंतीबाई लोधी हे शहीद झाल्या.
